قبض انبار در گمرک چیست؟

 در این متن، به بررسی جزئیات و اهمیت قبض انبار گمرکی و تاثیرات آن بر تجارت خواهیم پرداخت.

انواع قوانین قبض انبار گمرکی چیست؟

قوانین مربوط به قبض انبار گمرکی در هر کشور ممکن است متفاوت باشد؛ اما اصول کلی در بیشتر کشورها مشابه خواهد بود. قبض انبار گمرکی Warehouse Receipt سندی است که نشان می‌دهد کالا در انبار گمرک نگهداری می‌شود. انواع قوانین مربوط به قبض انبار گمرکی معمولا شامل موارد زیر می‌شوند:

• قبض انبار اولیه
• قبض انبار تفکیکی
• قبض انبار معامله

قبض انبار اولیه

زمانی که کالا وارد انبار گمرکی یا انبار خصوصی می‌شود، سندی به نام قبض انبار اولیه صادر می‌گردد. این سند حاوی اطلاعات کلی و فنی مربوط به کالا است. مسئول انبار موظف است داده‌های مرتبط با خرید و حمل کالا را در مدارک مربوطه درج کند. قبض انبار اولیه نقش کلیدی در ثبت وضعیت و ویژگی‌های کالا در لحظه ورود به انبار دارد.

بعلاوه، شرکت صادرات کالا پل ارتباطی میان تولیدکنندگان داخلی و بازارهای جهانی است. این شرکت‌ها با شناخت دقیق از قوانین بین‌المللی، استانداردهای صادراتی و نیازهای بازار هدف، فرایند بسته‌ بندی، حمل، گمرک و تحویل کالا را به صورت حرفه‌ای مدیریت می‌کنند. هدف اصلی آن‌ها توسعه تجارت خارجی و افزایش سهم محصولات ایرانی در بازارهای بین‌المللی است.

قبض انبار تفکیکی

وقتی شرایطی پیش می‌آید که ترخیص کالا ممکن نیست، یا بار ارسالی شامل کالاهایی برای چند خریدار مختلف است مانند مواردی که حمل به ‌صورت گروپاژ انجام شده است، قبضی با عنوان قبض انبار تفکیکی صادر می‌شود. این نوع قبض به مسئول انبار این امکان را می‌دهد که کالاها را بر اساس مالکیت یا وضعیت خاص آن‌ها به طور جداگانه دسته بندی و مدیریت کند.

بعلاوه، تریلی یخچالی نوعی کامیون مجهز به سیستم سرمایشی است که برای حمل و نقل کالاهای فاسد شدنی مانند مواد غذایی، دارو و فرآورده‌های دامی استفاده می‌شود. این نوع تریلی دمای مورد نیاز را در طول مسیر حفظ می‌کند تا کیفیت و سلامت کالا تا مقصد تضمین شود. استفاده از تریلی یخچالی در صادرات مواد غذایی بسیار حیاتی و ضروری است.

قبض انبار معامله

در میان انواع قبض‌های انبار، تنها قبض انبار قابل ‌معامله، امکان خرید و فروش یا واگذاری را فراهم می‌کند؛ در حالی که قبض‌های اولیه و تفکیکی چنین قابلیتی ندارند. بر اساس ضوابط قانونی، کالاهایی که در انبارهای گمرکی نگهداری می‌شوند، در صورت دارا بودن قبض قابل ‌معامله، قابلیت انتقال مالکیت یا فروش را خواهند داشت.

این نوع قبض جزئیاتی مانند ویژگی‌های کالا و شرایط مربوط به معامله را در بر می‌گیرد. به طور کلی، قبض انبار گمرکی ابزاری برای ثبت دقیق ورود و خروج کالاها از انبار است و نقش موثری در کنترل موجودی و امور حسابداری ایفا می‌کند. هر نوع قبض با توجه به موقعیت و نوع کالا، ویژگی‌ها و کاربرد خاص خود را دارد و با هدف مشخصی صادر می‌شود.

واردات کشنده یکی از بخش‌های مهم در صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای است که نقش کلیدی در نوسازی ناوگان حمل بار ایفا می‌کند. کشنده‌ها معمولا از کشورهای تولید کننده مطرح مانند آلمان، چین یا ترکیه وارد می‌شوند و با توجه به استانداردهای فنی و زیست محیطی، پس از طی مراحل گمرکی وارد ناوگان کشور می‌گردند. این فرآیند می‌تواند به افزایش استفاده و کاهش مصرف سوخت کمک کند.

اجزای قبض انبار استاندارد

رسیدهای مربوط به انبار از ارکان مهم در مدیریت موجودی و فرآیندهای حسابداری مرتبط با انبار محسوب می‌شوند. این رسیدها از جمله مدارک پایه و ضروری در این حوزه به شمار می‌روند. در تهیه این نوع اسناد، اطلاعات گوناگونی باید ثبت شود که برخی از آن‌ها در تمامی رسیدهای انبار به‌ صورت مشترک وجود دارند. اجزای قبض انبار گمرکی عبارتند از:

• محل انبار

در این نوع اسناد، لازم است مکان نگهداری کالاها چه تولید داخل باشند، چه وارداتی یا صادراتی با دقت مشخص گردد؛ فرقی نمی‌کند این اقلام در انبارهای عمومی یا در محوطه‌های گمرکی نگهداری شوند. درج نشانی دقیق محل نگهداری کالا یکی از موارد پایه‌ای است که در تمامی سازمان‌ها و نهادها به نوان یک اصل ثابت رعایت می‌شود.

• تاریخ صدور رسید و ذکر تعداد متوالی رسیدها

این اطلاعات بیانگر آن است که کالا مطابق درخواست صاحب ارسال، به فرد مشخصی از جمله دریافت کننده، حمل کننده یا نماینده موردنظر تحویل شده است. ثبت این جزئیات در رسید انبار نه تنها در فرآیندهای قانونی و پیگیری‌های احتمالی آینده نقش موثری دارد، بلکه در بررسی‌های حسابرسی دوره‌ای نیز از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. همچنین درج تاریخ، به عنوان یکی از عناصر کلیدی، در دقت و صحت این اسناد نقش مهمی ایفا می‌کند.

• نوع ذخیره سازی در انبار و هزینه های رسیدگی

یکی از بخش‌های کلیدی در رسیدهای انبار، مربوط به نحوه نگهداری کالاها و هزینه‌های مرتبط با آن است. این بخش نه تنها در مدیریت انبار نقش دارد؛ بلکه از دیدگاه مالی و حسابداری نیز اهمیت بالایی دارد؛ چراکه در محاسبه مجموع هزینه‌های تولید و عرضه کالا تاثیرگذار بوده و در تصمیم ‌گیری‌های اقتصادی نقش موثری ایفا می‌کند.

• امضای انباردار یا نماینده او

امضا از ارکان اساسی در فرم‌های انبار محسوب می‌شود و نقش تعیین‌کننده‌ای در اعتبار بخشیدن به سند دارد. این بخش نه تنها مسئولیت فرد تایید کننده را در صورت بروز خطا مشخص می‌سازد، بلکه نبود آن می‌تواند اعتبار رسمی قبض را زیر سوال ببرد و موجب شود سند از نظر حقوقی قابل استناد نباشد.

• مقدار پیش پرداخت و هزینه های مربوط

این بخش به ویژه در فرآیندهای حسابداری انبار و همچنین در ارتباط با امور گمرکی نقش حیاتی دارد. از طرفی، چون هزینه‌های انبارداری به عنوان یکی از اقلام مهم در اظهارنامه‌های مالیاتی لحاظ می‌شوند، ثبت دقیق این اطلاعات در قبض‌های انبار ضروری است تا از بروز خطاهای مالی یا قانونی جلوگیری شود.

اهمیت قبض انبار گمرکی چیست؟

اهمیت قبض انبار گمرکی بسیار بالاست و در فرآیند ترخیص کالا از گمرک نقش کلیدی ایفا می‌کند. در ادامه به برخی از مهمترین دلایل اهمیت آن اشاره می‌شود:

نقش کلیدی قبض انبار در فرآیندهای گمرکی

قبض انبار گمرکی یکی از اسناد مهم و پایه‌ای در روند واردات و صادرات کالا به شمار می‌آید. این مدرک، بیانگر ثبت رسمی کالا در انبارهای تحت نظارت گمرک است و به‌ عنوان ابزار اصلی برای کنترل، پیگیری و ساماندهی محموله‌ها عمل می‌کند.

در نبود این قبض، کالاها در سیستم گمرکی فاقد هویت مشخص هستند و امکان انجام مراحل قانونی مانند ترخیص، بررسی‌های مالیاتی و ثبت‌های رسمی وجود ندارد. همچنین، در شرایطی که اختلافاتی در خصوص کالا پیش بیاید، این سند به‌ عنوان مدرک قابل استناد مورد رجوع قرار می‌گیرد.

سند رسمی ورود کالا به کشور

اولین و مهمترین کاربرد قبض انبار، اثبات ورود قانونی کالا به کشور است. وقتی کالایی از مرز وارد می‌شود، قبل از هر اقدامی باید در انبارهای گمرک قرار گیرد و قبض انبار صادر شود. این قبض، آغازگر همه مراحل قانونی ترخیص کالا است و در نبود آن، وارد کننده عملا هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد.

آغاز فرآیند ترخیص کالا

برای اینکه وارد کننده بتواند اظهارنامه گمرکی را ثبت کند و اجازه ترخیص کالا را بگیرد، نیاز به قبض انبار دارد. قبض انبار جزو اولین مدارکی هست که در هنگام تنظیم اظهار نامه مورد نیاز است و گمرک بدون آن، کالا را بررسی یا ترخیص نمی‌کند.

سند مالکیت موقت کالا

تا پیش از ترخیص نهایی کالا از گمرک، قبض انبار به نوعی سند مالکیت موقت محسوب می‌شود. تنها کسی که قبض انبار در اختیارش است (معمولا صاحب کالا یا نماینده قانونی او) می‌تواند مراحل ترخیص را ادامه دهد و کالا را تحویل بگیرد؛ به همین دلیل، گم شدن یا جعلی بودن قبض انبار می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی در تحویل کالا شود.

فرق قبض انبار با حواله انبار

در فرآیند انبارداری، مخصوصا در حوزه واردات و صادرات، دو سند بسیار مهم به نام‌های قبض انبار و حواله انبار نقش کلیدی دارند. این دو سند در ظاهر شبیه هم هستند؛ اما کارکرد، زمان استفاده و اطلاعات درج شده در آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارد. برای آشنایی بهتر با فرق بین قبض انبار و حواله انبار، به نکات زیر توجه کنید:

تفاوت در زمان صدور

قبض انبار زمانی صادر می‌شود که کالا برای اولین‌ بار وارد انبار شده و تحویل مسئول انبار می‌گردد. در واقع این سند نشان می‌دهد کالا به انبار رسیده و آماده نگهداری یا ترخیص است.  در مقابل، حواله انبار زمانی صادر می‌شود که کالا قرار است از انبار خارج شود، چه به مقصد مشتری و چه برای انتقال به انباری دیگر یا تحویل به واحد مصرف کننده باشد.

 تفاوت در هدف و کاربرد

قبض انبار با هدف ثبت ورود کالا به انبار صادر می‌شود و نوعی سند تاییدیه می‌باشد که کالا به درستی دریافت و در انبار ثبت شده است.  در حالی‌ که حواله انبار برای خروج کالا از انبار و تحویل آن به شخص یا واحد مشخصی صادر و به عنوان مجوز رسمی تحویل کالا شناخته می‌شود.

تفاوت در اطلاعات درج شده

قبض انبار معمولا شامل مشخصاتی مانند نوع کالا، تعداد، وزن، تاریخ ورود، شماره بارنامه و محل نگهداری در انبار است.  در صورتی که حواله انبار بیشتر به اطلاعات مربوط به تحویل کالا مانند تاریخ خروج، مقدار کالای تحویلی، نام گیرنده و شماره حواله اشاره دارد.

تفاوت در نقش و اهمیت قانونی

قبض انبار نوعی سند مالکیت موقت کالا در انبار محسوب می‌شود و برای ترخیص گمرکی از اهمیت بالایی برخوردار است. بدون قبض انبار، مراحل قانونی برای آزادسازی کالا انجام پذیر نیست.  اما حواله انبار سند نهایی است که پس از طی تمام مراحل قانونی صادر می‌شود و نشان می‌دهد کالا آماده تحویل به صاحب یا خریدار است.

مقایسه قبض انبار با حواله انبار

در فرآیندهای گمرکی و انبارداری، دو سند مهم به نام‌های قبض انبار و حواله انبار کاربرد فراوانی دارند. اگرچه هر دو به مدیریت ورود و خروج کالا در انبار مرتبط هستند؛ اما کارکرد، زمان صدور و محتوای آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. در جدول زیر، تفاوت‌های اصلی این دو سند به صورت خلاصه نمایش داده شده است:

مقایسه	حواله انبار	قبض انبار
زمان استفاده	هنگام خروج کالا از انبار	هنگام ورود کالا به انبار
هدف	مجوز خروج و تحویل کالا	ثبت ورود و نگه‌داری کالا
محتوای سند	مقدار کالا، گیرنده، تاریخ خروج	مشخصات کالا، وزن، تاریخ ورود
کاربرد اصلی	پایان فرآیند و تحویل کال	شروع فرآیند ترخیص یا انبارداری

سخن پایانی

قبض انبار گمرکی، تنها یک برگه ساده نیست، بلکه کلید ورود به دنیای تجارت بین‌المللی و نقطه آغاز ترخیص قانونی کالاهاست. آشنایی کامل با این سند حیاتی، نه تنها سرعت ترخیص را افزایش می‌دهد، بلکه از بروز خطاهای پرهزینه نیز جلوگیری می‌کند. بعلاوه دریافت قبض انبار الکترونیکی نیز ویژگی‌های خاص خود دارد.

پس اگر می‌خواهید در مسیر واردات و صادرات، حرفه‌ای و موفق عمل کنید، قبض انبار را جدی بگیرید؛ چون اینجاست که همه چیز شروع می‌شود. درصورت هرگونه سوال در پایان صفحه سایت گسیل کالای شرق کامنت بگذارید تا کارشناسان در اسرع وقت پاسخگوی شما عزیزان باشند.

سوالات متداول

• قبض انبار گمرکی چیست و چه کاربردی دارد؟
• قبض انبار گمرکی سندی رسمی است که پس از ورود کالا به انبارهای گمرک صادر می‌شود و نشان‌دهنده تحویل کالا به انبار تحت نظارت گمرک است. این قبض برای آغاز فرآیند ترخیص کالا الزامی است.
• قبض انبار را از کجا و چگونه دریافت کنیم؟
• پس از ورود کالا به گمرک، انباردار گمرک (یا شرکت انباردار وابسته) با بررسی اسناد حمل و تطبیق آن با محموله، قبض انبار را صادر می‌کند. این سند معمولا از طریق پنجره واحد گمرک یا سامانه EPL قابل دریافت است.
• آیا قبض انبار تاریخ انقضا دارد؟
• بله، قبض انبار دارای محدودیت زمانی است. اگر در بازه زمانی مشخص (معمولا ۳۰ روز) برای ترخیص اقدام نشود، امکان دارد مشمول جریمه یا هزینه انبارداری اضافه شوید.
• در صورت مفقود شدن قبض انبار چه باید کرد؟
• در صورت گم شدن قبض انبار، صاحب کالا باید به گمرک مربوطه مراجعه کرده و با ارائه مدارک لازم و درخواست کتبی، نسبت به صدور المثنی اقدام نماید.