در قوانین تجارت بین الملل فوب مهمترین اصلاحی است که در بیشتر موارد به کار می‌رود. به کمک این اصطلاح می‌توان تجارت بین‌المللی را با یک زبان ساده بیان کرد. برای آشنایی بیشتر با این مقوله بهتر است این مطلب را تا انتها دنبال کنید.
تاریخچه FOB
شرکت حمل و نقل بین المللی برای حمل کالاها از روی کشتی یک واژه مهم و کاربردی به نام FOB را تعریف کرده که معنی آن در کشورهای مختلف متفاوت است. برای آشنایی با این اصطلاح در شرکت می‌توانید مطلب مرتبط با آن را مطالعه کنید. این اصطلاح مربوط به زمانی است که کشتی‌های بادبانی کار جابجایی کالا را انجام می‌دادند و نیاز بود تا کارگران بار را به صورت دستی تا روی عرشه حمل کنند.
این واژه اشاره به حمل کالاها از طریق کشتی دارد. در بیشتر قراردادهای تجاری این اصطلاح دیده می‌شود و به کار بردن آن فروشنده را ملزم به رعایت تعهدات می‌کند. طبق این واژه و قوانین مربوط به آن فروشنده باید کالا را از خریدار تحویل بگیرد.
حالت‌های مختلف حمل با شرایط FOB کدامند؟
در شرایط FOB حمل و نقل حالت‌های مختلفی دارد که شرکت واردات کامیون در صورت نیاز از آن‌ها استفاده می‌کند. برای آشنایی با این پروسه می‌توانید مطلب آن را مطالعه کنید. در اینجا حالت‌های مختلف حمل را با جزئیات معرفی می‌کنیم:
- FOB Origin, Freight Prepaid :که در آن فروشنده باید هزینه حمل کالا را پرداخت کند و بیمه بر عهده خریدار است.
- FOB Origin, Freight Collect :حالت دیگر حمل بار است که در آن کلیه هزینه‌های مربوط به حمل و بیمه بر عهده خریدار است.
- FOB Origin, Freight Prepaid, & Charged Back : در این روش خریدار باید طبق فاکتور هرینه حمل و بیمه را به صورت یکجا پرداخت کند.
- FOB Destination, Freight Prepaid: در این حالت هزینه‌های حمل و بیمه بر عهده فروشنده است.
- FOB Destination, Freight Collect: این حالت مربوط به زمانی است که بیمه بر عهده فروشنده و حمل بر عهده گیرنده است.
- FOB Destination, Freight Collect, and Allowed: در این حالت هزینه‌های حمل و بیمه هر دو به عهده خریدار است.
شرایط حمل FOB چیست؟
حمل FOB مانند هر قانون دیگری شرایط خاص خود را دارد. شرط اصلی این است که فروشنده روی عرصه کشتی کالا را تحویل می‌دهد. او موظف است تا کالاهایی که قرار است تحویل داده شود را فراهم کند. زمانی که کالا از طریق کشتی بارگیری می‌شود ریسک خسارت یا فقدان از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود و دیگر فروشنده تعهداتی در این شرایط ندارد. شرط حمل FOB این است که بعد از بارگیری تمام هزینه‌ها با خریدار باشد.
این روش بیشتر برای حمل و نقل دریایی کاربرد دارد. شما زمانی می‌توانید از این تکنیک استفاده کنید که کالا روی کشتی تحویل داده می‌شود. طبق این قاعده مشخص می‌شود که در شرایط کنونی خریدار باید هزینه حمل و بیمه را پرداخت کند یا فروشنده. در صادرات پلاستیک هم شرایط حمل متفاوت خواهد بود که در مطلب مجزایی به آن اشاره شده است.
فوب مبدا چیست؟
فوب یا FOB مبدأ یک اصطلاح رایج در حمل و نقل است و زمانی استفاده می‌شود که محموله در محل فروشنده قرار دارد. زمانی که کالا از انبار فروشنده خارج می‌شود فروشنده می‌تواند فروش را به صورت کامل به ثبت برساند. خریدار در این شرایط باید هزینه تحویل کالا را پرداخت کند. فوب مبدا می‌تواند مسئولیت خریدار و فروشنده را دل پروسه حمل و نقل مشخص کند.
اگر کالا دچار آسیب شود مسئولیت دو طرف مشخص خواهد بود. وقتی خریدار کالا را از فروشنده و به عنوان فوب مبدا خریداری می‌کند مسئولیت و هزینه‌های محموله با خریدار است. برخی تجار در واردات کامیون ولوو از اصطلاح فوب مبدا بهره می‌گیرند که در این مطلب هم به آن اشاره شده است.
فوب مقصد چیست؟
فوب مقصد زمانی استفاده می‌شود که فروشنده کالا را در محل تعیین شده به خریدار تحویل می‌دهد. در این زمان مالکیت کالا از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود؛ اما باز هم فروشنده از نظر قانونی مالک کالا است و مسئولیت حمل و نقل بر عهده دارد.
این قرارداد به نفع خریدار است. اگر محموله در پروسه جابجایی دچار آسیب شود فروشنده موظف است تا پاسخگو باشد و خسارت را به خریدار پرداخت کند. هزینه‌های حمل و بیمه بر عهده فروشنده است و خریدار نباید هزینه‌ای را پرداخت کند.
مزایای FOB حمل و نقل برای خریدار
حمل و نقل FOB برای خریداران مزایای زیادی را به همراه دارد.این امکان برای خریدار فراهم می‌شود تا روی هزینه‌های حمل و نقل کنترل بهتر و بیشتری داشته باشد و مانع از افزایش هزینه‌ها شود. فروشنده هم موظف است تا در پروسه صادرات کالا را در محدوده محلی اداره کند. بعد از تحویل کالا به خریدار فروشنده هیچ وظیفه و مسئولیتی نخواهد داشت که این به نفع فروشنده است. خریدار می‌تواند با کنترل هزینه‌ها حمل و نقل را مقرون به صرفه‌تر کند.
معایب FOB حمل و نقل برای خریدار و فروشنده
FOB در کنار مزایا معایبی هم برای خریداران و فروشندگان به همراه دارد. مهمترین عیب این روش این است که برای هر واحد بار هزینه‌های بیشتری ایجاد می‌شود و این می‌تواند حمل و نقل را پر هزینه کند. فروشنده فقط می‌تواند هزینه حمل و نقل محلی را ثبت کند و پتانسیل ثبت هزینه‌های بین المللی و خارجی را ندارد. خریداران و فروشندگانی که از این قاعده پیروی می‌کنند در برخی مواقع با محدودیت‌هایی روبرو می‌شوند.
ارزش و قیمت فوب چیست؟
قیمت FOB به معنی قیمت کالا هنگام تحویل در بندر مبدأ است. این قیمت تمام هزینه‌های بارگیری و حمل و نقل را در بر می‌گیرد. بعد از رسیدن محموله به بندر مقصد تمام هزینه‌ها بر عهده خریدار است که باید پرداخت کند. FOB یک اصطلاح بین المللی و حقوقی است که ارزش خاص خود را دارد.
طبق این قانون هزینه‌های حمل تا محل بارگیری بر عهده فروشنده است و تا وقتی محموله به دست خریدار نرسیده فروشنده تمام مسئولیت‌ها را به عهده دارد. فروشنده موظف است تا روی عرشه کشتی به خریدار تحویل دهد. تمام هزینه‌هایی که صرف می‌شود تا محموله از مبدا به مقصد برسد ارزش اینکوترم را مشخص می‌کند.
روش بین المللی حمل محموله FOB کجا مناسب نیست ؟
روش حمل محموله FOB در برخی شرایط مناسب نیست که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- زمانی که کالا بسته‌بندی مناسبی ندارد.
- حمل کالا به دلیل وزن و حجم زیاد هزینه‌بردار است.
- قوانین صادرات و واردات در کشورهای تحریم شده دست و پاگیر است.
- اگر در شرایط ذکر شده از روش اینکوترم استفاده کنید قطعا زمان زیادی برای حمل و نقل صرف می‌شود و هزینه‌بردار خواهد بود.
ترخیص کالا در روش خرید کالا (اینکوترم) fob با کیست ؟
ترخیص کالا در روش fob یا اینکوترم به عهده خریدار و فروشنده است و هر دو در این پروسه درگیر هستند. مسئولیت بین طرفین تقسیم می‌شود. در قوانین دیگر فروشنده مسئولیتی در خرید کالا ندارد؛ اما در روش اینکوترم فروشنده موظف است تا تمام هزینه‌های بارگیری، عوارض و حمل و نقل را پرداخت کند. زمانی که کالا ترخیص می‌شود هزینه‌های نهایی بین خریدار و فروشنده توزیع می‌شود و آن‌ها باید این هزینه را پرداخت کنند تا بتوانند کالا را رد و بدل کنند.
مسئولیت های فروشنده در فوب چیست؟
در فوب فروشنده مسئولیت‌های خاصی را به عهده دارد که در اینجا به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- در روش بین المللی حمل کالا FOB فروشنده موظف است تا اسناد و مدارک بازرگانی را تهیه کند.
- فروشنده باید بار، سیاهه بازرگانی و سایر مدارک را معادل سازی الکترونیکی کند.
- اگر خریدار درخواست بیمه برای بار داشته باشد فروشنده موظف است تا قبل از قرارگیری کالا روی کشتی آن را بیمه کند.
- هماهنگی‌های لازم برای تحویل کالا توسط فروشنده انجام می‌شود تا زمانی که کالا به مقصد برسد.
- بارگیری کالا از دیگر وظایف فروشنده است و مسئولیت دارد تا کالا را به بهترین شکل در عرشه کشتی بچیند.
مسئولیت خریداران در FOB چیست؟
خریدار در روش حمل و نقل اینکوترم دو مسئولیت اصلی دارد که در اینجا معرف آن‌ها هستیم:
- هماهنگی حمل کالا تا مقصد از وظایف اصلی خریدار است و در این پروسه تمام مسئولیت‌ها را به عهده دارد.
- از دیگر وظایف خریدار می‌توان به پرداخت هزینه‌های تحویل کالا اشاره کرد. تمام هزینه‌ها تا رسیدن محموله به مقصد بر عهده خریدار است.
آیا برای حمل و نقل FOB بیمه لازم است؟
در حمل و نقل بین المللی FOB پرداخت بیمه الزامی نیست. برای برخی بارها بیمه مناسب است و می‌تواند محموله را از خسارت دور نگه دارد. در بیشتر مواقع خریدار بیمه را ترتیب می‌دهد و می‌تواند در این باره با فروشنده هم مشورت کند. تحت FOB بیمه ضروری نیست و خریدار تصمیم می‌گیرد که محموله را بیمه کند یا نه. اگر بار دارای بیمه باشد خریدار می‌تواند در صورت خسارت هزینه‌ای از بیمه دریافت کند. هزینه بیمه به عهده خریدار است و در صورت نیاز باید پرداخت کند.
نکات مهم در استفاده از روش fob
روش FOB یا اینکوترم قواعد خاص خود را دارد و اگر طبق اصول انجام می‌شود می‌تواند مزیت‌های خوبی را برای خریداران و فروشندگان به همراه داشته باشد. شما برای اجرای این روش باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- زمان و مکان تحویل
- هزینه‌های حمل‌ونقل
- مسئولیت‌ها
- کیفیت محصول
- قوانین محلی و بین‌المللی
- مذاکره‌ها
- ریسک‌ها
سخن پایانی
FOB یا فوب در اینکوترمز یک قرارداد بین المللی مهم است که بین خریدار و فروشنده به ثبت می‌رسد و وظایف آن‌ها را مشخص می‌کند. اگر در پروسه حمل و نقل کالا دچار آسیب شود مسئولیت را خریدار یا فروشنده به عهده می‌گیرد. اگر محموله نیاز به بیمه داشته باشد خریدار موظف است تا هزینه بیمه را پرداخت کند.
اگر سوالی در این باره دارید می‌توانید به راحتی با ما در ارتباط باشید. مشاورین و کارشناسان ما در سایت گسیل می‌توانند مشاوره‌های ارزشمندی ارائه کنند و راهنمای شما در این پروسه باشند.
