سامانه یکپارچه معاملات ارزی
از بهمن ماه سال ۹۶ زمزمه‌هایی درباره تشکیل بازار متشکل ارزی به گوش می‌رسید که در نهایت بانک مرکزی در اردیبهشت ۹۷ از سامانه ارز نیما رونمایی کرد.
روش‌های تامین ارز از سامانه ارز نیما
به صورت کلی فرایند تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان کالا و متقاضیان ارز به دو روش صورت می‌پذیرد. یکی از روش‌های مورد نظر از طریق بانکی است که طی آن واردکننده ثبت سفارش را انجام می‌دهد و بانک مرکزی از طریق پرتال ارزی، ارز را تامین می‌کند و از طریق روابط بین کارگزاری بانک‌های ایران و سایر کشور‌ها، پرداخت‌ها به فروشندگان خارجی صورت می‌پذیرد.
شیوه دیگر، تامین ارز غیر بانکی است که در آن سیستم بانکی دخالت ندارد و صرافی‌ها به‌عنوان مهره اصلی در تبادل پول ایفای نقش می‌کنند. بانک مرکزی روش غیر بانکی برای تامین و انتقال ارز را زایید‌ه تحریم‌های بانکی اعلام کرده است.
متقاضیان خرید ارز نیمایی به طریق غیر بانکی می‌توانند با استفاده از سامانه ارز نیما اقدام به ثبت درخواست کنند و سپس در صورت پیشنهاد از سوی صرافی‌ها برای ارائه خدمات، گزینه‌های موجود را مشاهده و از بین پیشنهادات ارائه شده، مورد مطلوب را انتخاب کنند.
سامانه ارز نیما چگونه کار می‌کند؟
مهم‌ترین ویژگی سامانه نیما امنیت معاملاتی است. این بدین معنی است که خریداران و فروشندگان ارز یا به عبارت دیگر عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان ارزی می‌توانند به سهولت درخواست‌های خرید یا فروش خود را به صورت آنلاین ثبت کرده و معامله آن‌ها از طریق صرافی‌های مجاز موجود در سامانه نیما انجام می‌شود.
در این سیستم واردکنندگان کالا و خدمات نقش تقاضا کنندگان ارز و صادرکنندگان نقش عرضه کنندگان را ایفا می‌کنند. در این میان صرافی‌های بانکی و تضامنی، نقش واسطه‌گران مالی را داشته و روند خرید و فروش را تسهیل می‌کنند.
سامانه ارز نیما به عنوان حلقه مفقوده بین سامانه جامع تجارت و سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی ایفای نقش می‌کند.
یکی دیگر از مزایای استفاده از سامانه نیما، دسترسی تجار به طیف گسترده‌ای از صرافی‌های بانکی و تضامنی است و از این رو سامانه ارز نیما می‌تواند رقابت سالمی بین صرافی‌های موجود در این سیستم ایجاد کند.
روش خرید ارز واردکنندگان کالا از طریق سامانه نیما
وارد کنندگان پس از تخصیص ارز توسط بانک مرکزی و ارائه تعهدات مربوط با مراجعه به سامانه جامع تجارت، به آدرس اینترنتی https://www.ntsw.ir نیازهای ارزی خود را در این سامانه با عنوان «درخواست خرید ارز» ثبت مینمایند. به همین منظور باید اطلاعاتی نظیر اطلاعات ارز درخواستی، مشخصات حساب مقصد برای حواله، مشخصات درخواست کننده و… را در فرم اینترنتی مربوطه به دقت تکمیل نمایند تا درخواست آن‌ها در سامانه ارز نیما ثبت گردد.
در صورتی که درخواست آن‌ها با موفقیت در این سامانه ثبت شده باشد، این درخواست برای تامین کنندگان مجاز قابل نمایش خواهد شد و آن‌ها بعد از دیدن درخواست‌ها، قیمت مورد نظر خود را برای تامین ارز پیشنهاد می‌کنند. بازرگانان در صورتی که با قیمت مورد نظر هر کدام از تامین کنندگان ارز موافقت کردند می‌توانند بدون نیاز به مراجعه حضوری، به تکمیل فرآیند بپردازند تا ارز لازم تامین گردد.
روش فروش ارز صادرکنندگان کالا از طریق سامانه نیما
به منظور فروش ارز، تمامی صادرکنندگان کالا و خدمات در یکی از سه دسته زیر قرار می‌گیرند و می‌توانند ارز خود را در این سامانه به فروش برسانند.
• صادرات قطعی: به صادرکنندگان کالا که دارای پروانه صادرات هستند مربوط می‌شود.
• پیش‌فروش: به صادرکنندگان کالا که پیش از دریافت پروانه صادراتی اقدام به عرضه ارز خود می‌کنند، مربوط می‌شود.
• صادرات خدمات: این بخش به جهت فروش ارز حاصل از صادرات خدمات در نظر گرفته شده است.
در گام اول، صادرکننده باید به سامانه جامع تجارت مراجعه کرده و با انتخاب پروانه صادراتی اقدام به عرضه ارز خود نماید. سپس در این مرحله صرافی مجاز با مراجعه به سامانه ارز نیما می‌تواند ارزهای عرضه شده توسط صادرکنندگان را مشاهده نماید و تقاضای خرید خود را بر روی هر کدام از آن‌ها به ثبت برساند؛ و در نهایت صادرکننده پس از مشاهده تقاضای صرافی برحسب تمایل خود می‌تواند با یک یا چند صراف وارد معامله شود و ارز خود را به فروش برساند.
این نکته را یاد آور می‌شویم، کسی که ارز خود را در سامانه ارز نیما برای فروش می‌گذارد، می‌تواند هر قیمتی برای آن در نظر بگیرد. اما ممکن است خریداری برای قیمت پیشنهادی وی وجود نداشته باشد، بنابراین بهتر است ارز خود را با توجه به پیشنهاد سایر صرافان قیمت گذاری نماید.
همچنین در صورتی که فیلد نوع فروش، «صادرات خدمات»، «پیش فروش کالا» یا «سرمایه گذاری خارجی» انتخاب شود، فقط بانک‌ها و صرافی‌های بانکی قادر به مشاهده عرضه و ارائه تقاضا خواهند بود.
طبق اخبار جدید منتشر شده در خصوص نحوه ساز و کار سامانه نیما، امکان فروش حواله ارزی برای همه اشخاص (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) در این سامانه میسر شده است. به همین منظور لازم است متقاضیان پس از ثبت نام در سامانه جامع تجارت با انتخاب نقش پایه حقیقی یا پایه حقوقی برای فروش ارز خود اقدام نمایند.
نحوه انتخاب نقش پایه حقیقی یا پایه حقوقی
افراد معمولی برای عرضه ارز خود در سامانه نیما باید نقش پایه حقیقی را انتخاب نمایند. اما شرکت‌‌ها و سازمان‌هایی که می‌خواهند ارز خود را در این سامانه به فروش برسانند لازم است با انتخاب نقش پایه حقوقی اقدام به این کار نمایند. به همین منظور در ابتدا باید با نقش پایه حقیقی وارد سامانه جامع تجارت شده و درقسمت عملیات پایه، مدارک خواسته شده ثبت شرکت را بارگذاری نمایند تا پس از بررسی مدارک این نقش برای آن‌ها اضافه گردد.
